काठमाडौं– कुनै समय नेपालको निजी क्षेत्रको अग्रणी र द्रुत गतिमा विस्तार हुने बैंकका रूपमा स्थापित एनआईसी एशिया आज संकटको चपेटामा परेको छ। तीव्र प्रविधि रूपान्तरण, आक्रामक विस्तार रणनीति र सस्तो बैंकिङ सेवाका नारासहित बजारमा उदाएको यो बैंक पछिल्ला केही वर्षयता भने असहज परिस्थितिको सामना गरिरहेको छ।

नियामक निकाय नेपाल राष्ट्र बैंकको निगरानी सूचीमा परेको, शेयर बजारमा लगानीकर्ताको विश्वास गुमाएको, आन्तरिक शासन व्यवस्थामा गम्भीर प्रश्न उठेको, ग्राहक सेवामा असन्तोष बढेको, डिजिटल प्रणालीमा गडबडी देखिएको, ऋण प्रवाहमा अनियमितता देखिएको तथा संस्थागत नेतृत्वमाथि लगातार आलोचना हुन थालेपछि यो बैंक संकटको गहिरो खाडलमा फसेको छ।

एनआईसी एशिया बैंकको ब्रान्ड पहिचान एक समयमा ‘तेज, प्रविधिमैत्री र पहुँचयुक्त’ भन्ने रूपमा स्थापित गरिएको थियो। बैंकले शाखा विस्तारमा तीव्रता, मोबाइल एप सेवा प्रवर्द्धन र आफ्ना ग्राहकलाई डिजिटल माध्यममा जोड्न थुप्रै प्रयासहरू गरेको थियो। तर, यिनै प्रविधि, विस्तार र सेवाका नाममा गरिएका लगानी र निर्णयहरू नै अहिले आएर विवादको विषय बनेका छन्। प्रविधिमा गरिएको करोडौंको लगानी पनि प्रभावकारी रूपमा कार्यान्वयनमा आउन नसक्दा र सेवा सञ्चालनमै समस्या देखिँदा ग्राहकको अपेक्षा विपरीत परिणाम आएको छ।

एकातिर बैंकको शेयर मूल्य निरन्तर घटिरहेको छ भने अर्कातिर संस्थागत आम्दानीमा समेत गिरावट देखिएको छ। नेपाल स्टक एक्सचेञ्जमा कारोबार हुने बैंकको शेयर मूल्य २०७८ को तुलनामा अहिले करिब ९० प्रतिशतसम्म घटिसकेको छ। यसले शेयरधनीहरू माझ निराशा जन्माएको छ। साना तथा ठुला दुवै प्रकारका लगानीकर्ताहरूमा बैंकको कार्यशैलीप्रति विश्वासको खडेरी देखिन्छ। शेयर विश्लेषकहरू भन्छन्, ‘शेयर मूल्य घट्नुको पछाडि बजारको समग्र अवस्था मात्र जिम्मेवार छैन, एनआईसी एशियाको संस्थागत व्यवहार, नाफाको गिरावट, गभर्नेन्सको कमजोरी र बजारमा फैलिएको नकारात्मक धारणा पनि कारण हुन्।’

नेपाल राष्ट्र बैंकको तथ्यांकअनुसार, बैंकको शुद्ध नाफामा अघिल्लो वर्षको तुलनामा एकैचोटि ९३ प्रतिशतभन्दा बढी गिरावट आएको छ। गैर-सञ्चालनात्मक ऋण दर पनि ३.५ प्रतिशतभन्दा माथि पुगेको देखिन्छ, जुन जोखिमको संकेत हो। बैंकले विभिन्न उद्योग तथा समूहलाई दिएको ऋण समयमा असुल हुन नसक्दा र केही ऋणलाई पुनः संरचना गरेर कृत्रिम रूपमा राम्रो देखाउने अभ्यासले अब समस्या झनै बल्झिएको छ। वित्तीय अनुशासन र पारदर्शिता गुमाउँदै गएको देखिन्छ।

बैंकको नेतृत्व, विशेषतः प्रमुख कार्यकारी अधिकृत रोशनकुमार न्यौपानेको कार्यशैलीमाथि निरन्तर आलोचना हुँदै आएको छ। बैंकभित्र आफन्तवाद, राजनीतिक पहुँच र समूहगत पूर्वाग्रहको प्रभावले निर्णय प्रक्रिया अपारदर्शी बनेको आरोप लगाइन्छ। कतिपय पूर्वकर्मचारीहरूले सार्वजनिक रूपमा बैंकको आन्तरिक वातावरण विषाक्त रहेको, योग्य जनशक्तिको मूल्याङ्कन नहुने, र नेतृत्वमा चापलुसीको संस्कृति मौलाएको बताएका छन्। कर्मचारी सन्तुष्टि दर घटेको, शाखास्तरका कर्मचारीहरू अत्यधिक कामको चापमा थलिएका, र तलब/पदोन्नति प्रक्रियामा विभेद गरिएको गुनासो बारम्बार उठिरहेको छ।

ग्राहक सेवालाई लिएर पनि गम्भीर असन्तुष्टि देखिएको छ। बैंकको मोबाइल एप्लिकेसन समय–समयमा अवरुद्ध हुने, कस्टमर केयर सेवा नपुग्ने, शाखाहरूमा लामो लाइन बस्नुपर्ने, क्यूआर कोड वा अन्य डिजिटल माध्यमबाट हुने भुक्तानी असफल हुने जस्ता समस्या यथावत छन्। सामाजिक सञ्जालमा बैंकप्रतिको गुनासोले ठाउँ बनाइरहेको छ, जुन कुनै पनि सेवामूलक वित्तीय संस्थाका लागि चिन्ताको विषय हो। धेरै ग्राहकले सामाजिक सञ्जाल र समाचार माध्यममार्फत सेवा सुधारको माग गरेका छन्।

यसैबीच, बैंकले केही ठुला व्यवसायी र पहुँचवालाहरूलाई अनियमित रूपमा ऋण प्रवाह गरेको भन्ने आरोप पनि बहसको विषय बनेको छ। कतिपय समूहहरूलाई कृषि तथा साना उद्यम ऋणको नाममा दिइएका कर्जाहरू निर्माण, रियल स्टेट वा वित्तीय पुनःनिवेशमा प्रयोग भएको प्रमाण भेटिएको छ। राष्ट्र बैंकले समेत यी विषयमा निगरानी बढाएको र केही निर्देशनहरू बैंकलाई दिइसकेको स्रोतहरू बताउँछन्। बैंकले आन्तरिक जोखिम मूल्याङ्कन र नियमनकारी मापदण्डमा लचकता अपनाएको आशंका गरिएको छ।

यस्तो अवस्थामा, बैंकले गर्ने सामाजिक उत्तरदायित्वका कामहरू पनि पारदर्शी नहुन थालेपछि संस्थागत छवि नै कमजोर बन्दै गएको छ। बैंकले प्रचारको नाममा लाखौँ खर्च गर्ने तर गाउँघरमा शाखा पुग्दा सेवा दिन असमर्थ हुने अवस्था देखिँदा आम उपभोक्ता असन्तुष्ट छन्। सस्तो ब्याज दरको विज्ञापन गरेर ग्राहक तान्ने तर सेवामा गुणस्तर दिन नसक्ने बानीले संस्थाको मूल आधार नै हल्लिएको देखिन्छ।

एनआईसी एशिया बैंक अहिले यस्तो मोडमा पुगेको छ, जहाँ साना सुधारहरूले मात्र समस्याको समाधान नहुने अवस्था देखिएको छ। बैंकभित्र नेतृत्वको व्यापक पुनर्संरचना, गभर्नेन्स प्रणालीको सुधार, कर्मचारी वर्गसँगको संवाद, ऋण प्रणालीको समीक्षा, प्रविधिमा पुनः लगानी, सेवा गुणस्तर सुधार तथा नियामक निकायसँग सहकार्य गरेर पारदर्शिता बढाउनु नै यस संस्थाको संकटमोचनको बाटो बन्न सक्छ।

जनताको पैसामा आधारित वित्तीय संस्था कुनै पनि बेला बजारमा अविश्वासको वातावरण सृजना भएमा डगमगाउन सक्छ। नियामक संस्था, बजार, सञ्चार माध्यम र जनताले समयमै उठाएका प्रश्नहरूको जवाफ दिन नसक्ने वित्तीय संस्था दीर्घकालीन रूपमा अगाडि बढ्न सक्दैन। एनआईसी एशिया बैंकको यो वर्तमान अवस्था त्यसको प्रत्यक्ष उदाहरण बनेको छ।

याे पनि,

‘बैंक लिलामीमै अल्झियो, हामी कहाँ जाउँ?’

एनआईसी एशिया बैंकका सीईओको राजीनामा !

संकटमा एनआईसी एशिया बैंक: आठ महिनामै मुनाफा ६७.७५ प्रतिशतले घट्यो

एनआईसीका कम्युनिकेसन प्रमुख भट्टराई कारबाहीमा, मिडियाबाट अनुचित लाभ लिएको आरोप

एनआईसीका अध्यक्ष तुलसीराम अग्रवाल किर्ते कार्यमा संलग्न

संकटमा एनआईसी एसिया, धमाधम बेच्दै स्वामित्वको शेयर

‘बैंक पनि साथी पनि’ भन्दै साथीलाई नै लुट्दै एनआईसी एसिया बैंक

काण्डै-काण्डपछि संकटको बाटोमा एनआईसी एशिया : नाफामा उच्च गिरावट, कर्जा असुली गर्न छुट तर ‘असफल’

संकटको बाटो पछ्याउँदै एनआईसी एसिया, निफ्राबाट किन बाहिरियो?

बैंकको आतंक बढ्दै, ऋणीलाई दिनरात टर्चर दिदैं एनआइसी एसिया, राष्ट्र बैक मूकदर्शक!

धापासीको अर्बौँको जग्गा कौडीको भाउमा कब्जा गर्दै ‘एनआईसी एशिया’

संकटमा एनआइसी: ‘रिकभरी’मा समस्यापछि भाखा नाघेका ऋणीलाई भुक्तानीमा छुट

संकटको बाटो पछ्याउँदै एनआईसी एशिया, ऋण भन्दा धितो असुलेर ‘बिचल्ली बनाउन उद्यत’

संकटमा एनआईसी: ऋण उठाउन नसकेपछि गुहार्‍यो ‘कम्पनी रजिस्ट्रार कार्यालय’

संकटमा एनआईसी: भू-माफियाको मिलेमतोमा ऋणीको धितो बिक्री, स्थानीय आन्दोलित

संकटमा एनआईसी एशिया बैंक, सेयर भाउ निरन्तर ओरालो

संकटमा एनआईसी एसिया बैंक, राष्ट्र बैंकले गर्‍यो कारबाही